Nie blokuj rozwoju swojej firmy – rozwijaj kreatywne i elastyczne myślenie pracowników.
Zaktualizowano: 25 maj 2020
Kreatywność trzeba ćwiczyć i stymulować jak mięśnie. Nie stwarzasz pracownikom możliwości do ćwiczenia tych mięśni, to nie oczekuj szybkich i spektakularnych rozwiązań.
Przecież na każdego z nas działają dwie ogromne siły. Jedna to dociskająca fala gotowych rozwiązań i „użytecznych” instrukcji. Myślenie ukierunkowane jest na odnalezienie się w sytuacji i wyborze najlepszej oferty. Z drugiej strony sytuacyjny sztorm oczekiwania, że będziesz twórczy i kreatywny wtedy kiedy pojawią się problemy. Znajdziesz genialne rozwiązanie pod presją czasu i oceniania każdego Twojego pomysłu przez otoczenie. Kreatywność w tym przypadku szybciej zawinie się do szalupy ratunkowej niż rozwinie skrzydła.
Po co zatem, w większości ofert pracy wymagana jest kreatywność, nieszablonowe myślenie, twórcze rozwiazywanie problemów i otwartość na zmiany? Jak naprawdę kreatywność jest wykorzystywana na tych stanowiskach? W jaki sposób jest wspierana, stymulowana i rozwijana? W jakim stopniu jest elementem kultury organizacyjnej? Czy przejawia się w wykorzystywanych narzędziach i podejściu osób zarządzających?
O wartości płynącej z kreatywności w biznesie i codziennego uczenia elastycznego myślenia pracowników, a także o tym jak wspieramy firmy na drodze do tego celu, dowiesz się z niniejszego artykułu.
CZY KAŻDY JEST KREATYWNY?
Z pewnością każdy jest kreatywny tylko, że w różnym stopniu: niskim, średnim, wysokim, bardzo wysokim. Nie każdy też z kreatywności korzysta, nawet jeśli ją ma. Z mojego doświadczenia wynika, iż te osoby, które nie korzystają uważają, że nie są kreatywne w ogóle. W praktyce wygląda to tak, że podczas warsztatów, pierwsze ćwiczenia na wymyślanie kreatywnych rozwiązań idą jak krew z nosa. Z każdym kolejnym, okazuje się jednak, że ta kreatywność budzi się powoli do życia. Pomysłów jest coraz więcej i coraz ciekawszych. Kluczowy jest tu czas i narzędzie, ale o tym potem. Wszyscy specjaliści od kreatywności z Edwardem de Bono na czele zgodzą się z jednym.
Kreatywność trzeba ćwiczyć i stymulować jak mięśnie. Nie stwarzasz pracownikom możliwości do ćwiczenia tych mięśni, to nie oczekuj szybkich i spektakularnych rozwiązań w sytuacji: wysokiej konkurencji, sprzedania produktów i usług, którymi klienci są już przesyceni lub znudzeni, zaistnienia znaczących przeszkód i problemów, szybkich zmian w nawykach konsumentów lub potrzeby działania przyszłościowego.
CZYM JEST KREATYWNOŚĆ W BIZNESIE?
Kreatywność w biznesie to zdolność do tworzenia nowych i możliwych do zastosowania rozwiązań. Według National Advisory Committe on Creative and Cultural Education kreatywność:
wymaga wykorzystania wyobraźni,
jest działaniem celowym w kierunku osiągnięcia zamierzonego rezultatu,
jej efektem jest oryginalne dzieło, które niesie wartość pod kątem założonego celu.
To nie wszystko. Liczy się też płynność i elastyczność myślenia. Stańmy w szranki i sprawdźmy jak szybko i w jakiej ilości wymyślimy słowa na literę „k”, a potem zbiór przyporządkujmy do dziedzin. Twoja elastyczność będzie tym lepsza im więcej różnorodnych dziedzin. Taka umiejętność przełoży się w przyszłości na liczbę i zakres rozwiązań implementowanych w Twojej firmie.
Możliwości do rozwoju kreatywności i elastyczności myślenia to nie tylko wrzucanie kolejnych problemów do rozwiązania i oczekiwanie na rezultat. Tworzenie rozwiązań o potencjale biznesowym to złożony proces wymagający odpowiedniego prowadzenia i uwzględnienia takich elementów jak m.in.:
Motywacja wiara i zaufanie w projektanta. Motywowanie słowem i czynem pozytywnie wpływa na poziom zaangażowania i energię zespołu. Nawet jeśli pierwsze pomysły nie są zbyt innowacyjne, to mogą stanowić świetną bazę do kolejnych.
Czas dla rozwoju kreatywności odbywa się w dwóch przestrzeniach. Z jednej strony nie możemy oczekiwać, iż tuż po nakreśleniu problemu do rozwiązania, wymyślimy najlepsze, możliwe, kreatywne rozwiązanie. Czas na dojrzewanie pomysłu w głowie musi być dłuższy. Jak długi, to zależy od problemu, człowieka, celów biznesowych. Kreatywność działa lepiej na świeżo, kiedy po intensywnym wymyślaniu dajemy jej odpocząć zajmując się innymi rzeczami. Do pomysłu można wracać. Z drugiej strony moment ilościowego poszukiwania rozwiązań powinien być ograniczony czasem, aby się za dużo nie zastanawiać nad realnością danego pomysłu. Wtedy efekt będzie odwrotny. Nasz umysł zacznie szukać argumentów na nie, oceniać krytycznie pomysł i finalnie zablokuje proces kreatywny.
Trening – na przykład poprzez regularne warsztaty kreatywności podczas, których trener uczy nowych technik aktywowania kreatywności, zmiany perspektywy czy inspiracji. Szkoleń z feedbacku i feedforwardu, o którym więcej piszę tutaj:https://www.juliaskrzypkowska.com/post/how-to-spice-up-your-business-presentation.
Użyteczny trening to też z wykorzystaniem grywalizacji. Przecież na tablicy w lobby można organizować konkursy czy ćwiczyć wymyślanie zastosowań talerza, czy znajdywania miłych czynności na literę „L”.
Kształtowanie postawy otwartej na feedback rozwojowy, myślenie krytyczne w rozumieniu chęci doskonalenia i otwartości na błędy. Błąd traktowany jako pozytywny aspekt rozwoju, lekcję i wartość. Postawy otwartej na różnorodność i interdyscyplinarność.
Komunikacja płynna, otwarta i z zachowaniem fundamentalnych zasad. Dlaczego tak podstawowy temat wciąż jest na liście najważniejszych szkoleń w fimie? Ponieważ jest bazą niemalże do wszystkiego. Do współpracy, sprzedaży, rozwoju, prezentacji, motywowania, zarządzania, delegowania itp.
Stres i presja a co za tym idzie oczekiwania, oczekiwania, oczekiwania. Do siebie by być najlepszym, a przynajmniej lepszym od Maćka Kowalskiego, który jest bardziej doceniany w firmie oraz ze strony kierownika, który chce być lepszy od innego kierownika, który zawsze ma wyższe premie. Najlepsze warunki do aktywowania kreatywności to te kiedy czujemy się bezpieczni tzn. nikt mnie nie skrytykuje/zwolni, w dobrym nastroju i wzmożonej energii tzn. przyjaznej atmosferze, akceptującym się środowisku tzn. duchu zespołowym.
DLACZEGO DESIGN THINKING TO JEDEN Z NAJSKUTECZNIEJSZYCH TRENINGÓW MYŚLENIA KREATYWNEGO?
Poznanie procesu 5 kroków i zbioru narzędzi czy zaprojektowanie produktu/usługi do wdrożenia to nie jedyny powód, dla którego firmy tak mocno są zainteresowane szkoleniami z design thinking. Bardzo często chodzi o trening myślenia elastycznego i kreatywnego oraz innowacyjny sposób podchodzenia do poszukiwania rozwiązań, który ma zostać z pracownikami na długo.
Uczestnicy 8 lub 16 godzin warsztatów poddawani są bardzo mocno przemyślanej strategii treningu kreatywności opartej na jednym z najskuteczniejszych mechanizmów uczenia się dorosłych, jakim jest nauka przez doświadczanie (cykl Kolba). Moderatorzy dbają o sterylne warunki rozwoju kreatywności. Z moich doświadczeń wynika, iż zauważalne symptomy rozluźnienia i zaangażowania uczestników w projektowanie rozwiązania na szkoleniu pojawiają się po ok. 3 - 4 h. To jest dopiero baza do uruchomienia się właściwych procesów kreatywnych.
JAK ZAPEWNIĆ WARUNKI DLA PROCESÓW KREATYWNYCH NA SZKOLENIU JAK I W FIRMIE?
Komunikuj i zachęcaj do przestrzegania zasad:
pracy w zróżnicowanych (interdyscyplinarnych) zespołach pod względem, wiedzy, doświadczeń na nawet płci
otwartej komunikacji bez oceny, krytyki i blokujących opinii
otwartości na popełnianie błędów
budowania świadomości, że ilość generuje jakość
formułowania problemów w inspirujące wyzwania
pracy poza biurkiem tj. w terenie, trochę na stojąco, trochę na siedząco, na ścianach i podłogach
pracę z wykorzystaniem stymulujących narzędzi np. obrazów, burz mózgów, kart, kości, gier
wprowadzając elementy grywalizacji i zabawy, która niweluje stres i presję
dbałości o swobodną atmosferę współpracy.
Wydaje się banalne, przecież pracujemy z dorosłymi ludźmi. Otóż nie! Moderator/facylitator pracuje na 200%. Jedno 100% to prowadzenie uczestników przez proces 5 kroków, dawanie instrukcji, wyjaśnianie teorii, zaś drugie 100% to pilnowanie aby wyżej wymienione zasady były przestrzegane i dawały oczekiwane rezultaty.
Jak widzisz, sam etap generowania pomysłów, który przypada na trzeci krok procesu design thinking nie jest jedynym momentem pracy z kreatywnością. Praca ta zaczyna się już od pierwszych minut szkolenia. Tak jak w firmach szukanie rozwiązania na zaistniały problem nie powinno być jedyną przestrzenią dla kreatywności. Wyżej wymienione zasady w odpowiedni sposób, powinny być wpisane do kultury organizacyjnej, każdej nowoczesnej firmy. W firmie to lider dba o zapewnienie warunków do rozwoju kultury organizacyjnej wspierającej kreatywność i myślenie elastyczne. Podczas szkoleń oczywiście odpowiedzialny będzie moderator.
CO TO ZNACZY, ŻE DESIGN THINKING TO STYL MYŚLENIA I WIDZENIA?
Standardowo patrząc na problem patrzymy płytko. Właściwie większość uczestników szkoleń od razu zabiera się za generowanie rozwiązań. Tym sposobem wygenerują rozwiązanie ale nie będzie to innowacyjne, ani najbardziej adekwatne rozwiązanie.
Na szkoleniu uczymy obserwowania problemów w skonkretyzowany sposób:
Problem badamy z perspektywy użytkowników, których on bezpośrednio dotyczy. Szukamy elementów problemu jakimi są: cel użytkownika, głębokie potrzeby, oczekiwane korzyści i wartości oraz wyodrębniamy bariery szczegółowe. Wszystkie elementy hierarchizowane są na skali pod względem istotności dla użytkownika. Najważniejsze elementy stanowią wytyczne dla rozwiązania, które formułowane są w formie wyzwania.
W rezultacie w pierwszym kroku rozwoju kreatywności i elastyczności myślenia w biznesie będzie zdolność przeformułowywania problemu w wyzwanie. Kluczowe jednak będzie ulokowanie w wyzwaniu rzeczywistych dla problemu barier jakie mamy pokonać i korzyści jakie mamy dostarczyć rozwiązaniem. Dopiero wyzwanie stanowi punkt wyjścia do projektowania rozwiązania.
Najczęściej jednak będą to rozwiązania na zasadzie wypełnienia zdiagnozowanych luk lub dzieła bardzo abstrakcyjne. Aby jednak dojść do zaawansowanego rozwiązania, często warto przejść fazę abstrakcji. W przypadku kreatywności ilość przekłada się na jakość.
Thomas Edison powiedział, że kreatywne myślenie to w 99% wytrwałość i w 1% inspiracja. Jak myślisz, to było przed czy po tym jak znalazł 9999 sposobów na to, z jakiego materiału nie powinno się wykonywać rdzenia żarówki oraz 1, dzięki któremu masz światło w domu?
Podczas warsztatów moderator, korzystając z takich narzędzi jak grywalizacja, odległe perspektywy, inspiracja, burze mózgów, ćwiczenia kreatywne, ponownie wpływa na sposób myślenia projektanta. Poszerza jego perspektywę, odrywa od standardowych rozwiązań i szablonowego podejścia.
DESIGN THINKING NIEWĄTPLIWIE JEST FORMĄ TRENINGU MYŚLENIA KREATYWNEGO.
Łączy ze sobą myślenie racjonalne z abstrakcyjnym. Wierzcie, mi lub nie, rezultaty są nieprawdopodobne.
Tak właśnie zaszczepiamy kreatywny i elastyczny styl myślenia o problemach. Kilkukrotne przejście takiego systemu myślenia na stałe, niczym specjalna nakładka na oczy, pozostaje z uczestnikiem szkolenia, warsztatu, procesu. To od Was wiem, że po szkoleniach patrzycie inaczej. Trochę jak detektywi szukający motywu. Zaś kolorowe komórki kreatywności wcale nie przypadkowo aktywizują się do pracy nad rozwiązaniem.
Kreatywność jest największym ze wszystkich zasobów ludzkich. (Edwarda de Bono)
autor: Julia Skrzypkowska
#kreatywnosc #rozwoj #desigthinking #myslenie